Global Risks Report 2025
Raport „Global Risks Report 2025” przygotowany przez World Economic Forum i wydany w styczniu, analizuje kluczowe zagrożenia, które będą kształtować naszą przyszłość w najbliższych latach. Wśród najważniejszych wyzwań znajdują się zmiany klimatyczne, ryzyko geopolityczne, dezinformacja oraz przyspieszony rozwój technologii. W szczególności zwraca się uwagę na starzejące się społeczeństwa, które stanowią rosnące wyzwanie dla systemów społecznych i ekonomicznych na całym świecie.
Społeczeństwa na całym świecie starzeją się coraz szybciej, a niektóre kraje, takie jak Japonia czy Niemcy, już teraz osiągnęły status tzw. „super-ageing societies”, w których ponad 20% populacji stanowią osoby powyżej 65. roku życia. To wyzwanie demograficzne niesie za sobą poważne konsekwencje dla architektury i urbanistyki, które należy dostosować do zmieniających się potrzeb seniorów.
Architektura a kryzys systemów emerytalnych
Rosnące wskaźniki zależności oznaczają, że mniej osób w wieku produkcyjnym będzie utrzymywać coraz większą liczbę emerytów. Przyszłe problemy związane z wypłacalnością systemów emerytalnych wymagają zmian w podejściu do projektowania przestrzeni mieszkalnych. Kluczowym celem tych zmian jest umożliwienie osobom starszym prowadzenia dłuższego, bardziej autonomicznego życia w warunkach, które zmniejszają ich zależność od zewnętrznej opieki.
Źródło: pexels-cottonbro-7225782
Oznacza to, że mieszkania muszą być projektowane tak, aby wspierać aktywność seniorów, zapewniać dostępność (np. brak barier architektonicznych, łatwy dostęp do usług), a także integrować nowoczesne technologie wspierające ich codzienne funkcjonowanie. Dzięki takim zmianom można zmniejszyć presję na systemy opieki zdrowotnej i społecznej oraz poprawić jakość życia osób starszych przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów dla państwa i społeczeństwa.
Infrastruktura ochrony zdrowia
Branża opieki długoterminowej już teraz boryka się z brakami kadrowymi, a problem ten będzie się pogłębiać. Architekci mogą odegrać kluczową rolę w rozwiązaniu tego wyzwania poprzez projektowanie ergonomicznych i inteligentnych budynków, które wspomagają opiekę nad osobami starszymi. Automatyzacja, inteligentne systemy monitoringu zdrowia oraz przyjazne dla seniorów układy przestrzenne mogą odciążyć personel i ułatwić opiekę nad osobami starszymi.
Placówki zdrowotne powinny być dostosowane do potrzeb starzejącego się społeczeństwa, poprzez eliminację barier architektonicznych, wprowadzenie ergonomicznych rozwiązań, czytelnej nawigacji i ułatwień sensorycznych, oraz poprzez zapewnienie przestrzeni do rehabilitacji i aktywności fizycznej.
Źródło: pexels-marcus-aurelius-6787440.
Społeczne napięcia a przestrzenie międzypokoleniowe
Wraz z rosnącymi kosztami opieki i zmianami demograficznymi może dochodzić do napięć między różnymi grupami wiekowymi. Architektura może łagodzić te napięcia poprzez tworzenie przestrzeni międzypokoleniowych, takich jak parki, centra kultury i obiekty mieszkalne wielopokoleniowe, które integrują osoby w różnym wieku, wzmacniając więzi społeczne.
Źródło: pexels-olly-3791664.
Technologie wspierające niezależność seniorów
Inteligentne technologie, takie jak czujniki monitorujące zdrowie, roboty towarzyszące i wspomagające codzienne czynności oraz systemy zarządzania energią w domach seniorów, mogą poprawić jakość życia i pozwolić na dłuższe, samodzielne funkcjonowanie.
Źródło: pexels-olly-3831136.
O najnowszych technologiach dedykowanych seniorom piszemy więcej tutaj.
Podsumowanie
Starzejące się społeczeństwa stanowią istotny aspekt globalnych ryzyk analizowanych w raporcie „Global Risks Report 2025”. Choć nie są uznawane za jedno z najważniejszych zagrożeń krótkoterminowych, stanowią długoterminowe wyzwanie, które może pogłębiać inne globalne problemy. W kontekście wyzwań takich jak ekstremalne zjawiska pogodowe, dezinformacja i dezintegracja społeczna, pogorszenie możliwości ekonomicznych, zanieczyszczenie środowiska i degradacja ekosystemów, a także technologie o nieprzewidywalnych skutkach, problematyka starzenia się populacji wymaga zintegrowanego podejścia.
Starzenie się społeczeństw stawia przed architekturą i urbanistyką ogromne wyzwania, które wymagają kompleksowego podejścia i długofalowego planowania. Dostosowanie przestrzeni do zmieniających się potrzeb seniorów może nie tylko poprawić jakość życia tej grupy społecznej, ale również odciążyć systemy opieki zdrowotnej i zabezpieczeń społecznych. Już teraz konieczne są inwestycje w odpowiednie projekty architektoniczne, które będą uwzględniać potrzeby starzejącej się populacji.